กรณีศึกษา : วัฒนธรรมการประท้วงของปัญญาชนในแผ่นดินจีน

การสถาปนาสาธารณรัฐจีน นอกจากไม่ทำให้ประเทศพัฒนาขึ้นแล้ว ยังทำให้ประเทศต้องตกอยู่ในสภาพถอยหลังลงคลอง ปัญหาสงครามกลางเมือง ปัญหาการถูกเอาเปรียบจากต่างชาติ ปัญหาทั้งหลายเหล่านี้ทำให้เกิดวัฒนธรรมใหม่จากชนชั้นปัญญาชน

ปัญญาชนในที่นี้คือกลุ่มวัยรุ่นหนุ่ม-สาว ที่ได้รับการศึกษาด้านวิชาการต่าง ๆ ทั้งในและต่างประเทศ กลุ่มปัญญาชนทั้งหลายเหล่านี้ เกิดความรู้สึกนึกคิดว่าต้องช่วยกันรื้อฟื้นความเจริญของประเทศชาติขึ้นมา มิใช่ปล่อยให้ย่อยยับลงไปเพราะความอัปยศของรัฐบาลในยุคนั้น ซึ่งสิ่งที่มีอิทธิพลทางความคิดของปัญญาชนนอกจากสถานการณ์ภายในประเทศแล้ว เหตุการณ์ภายนอกประเทศก็มีส่วนอย่างมากเช่นเดียวกัน

อิทธิพลภายนอกประเทศที่มีส่วนต่อความคิดของปัญญาชน ได้แก่ ชัยชนะของกลุ่มปฏิวัติบอลเซวิค (คณะปฏิวัติของเลนิน)ที่สามารถโค่นราชวงศ์โรมานอฟของรัสเซียได้สำเร็จ เหตุการณ์ยึดอำนาจในฟินแลนด์ และนโยบายของประเทศมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกาที่ประกาศสนับสนุนให้นานาประเทศมีสิทธิ์ในการกำหนดรูปแบบการปกครองตนเองได้

เมื่อมีความคิดเช่นนั้น กลุ่มปัญญาชนเริ่มเขียนบทความเรียกร้องให้มีการเปลี่ยนแปลงหลักปรัชญาที่เป็นรากฐานของชีวิตตามแนวขงจื๊อ รวมถึงให้ยกเลิกกฎและจารีตประเพณีบางอย่างเพราะเห็นว่าเป็นสิ่งถ่วงความเจริญของชาติ ผลจากการเรียกร้องดังกล่าวของกลุ่มปัญญาชนทำให้ประชาชนทั่วไป เช่น พ่อค้า นายทุน และคนงานรับจ้าง เกิดจิตสำนึกทางการเมืองมากยิ่งขึ้น